Saturday, October 11, 2008

Manipur: Ramthar rawngbawlna

Kamkeuna:
Manipur ram hian district pakua a nei a, hill districts leh plain district ti in hlawm hnih a then hrang a ni a. Plain district ah hian Meitei ho an cheng deuh ber a, Kum 1705 khan Manipur lal chuan Hindu sakhua chu Sorkar sakhua atan a puang a, a ram neitu Meitei ho hi Hindu sakhua zuitu an ni, missionary luh pawh an phal ngai lo.

Chanchintha luh dan:
Missionary Manipur ram leilung rap hmasaber chu William Pettigrew(Arthington Aborigines Mission) a ni a, #Feb 6, 1894 khan Imphal a lut a, mahse Imphal hmun a rawngbawl an phal sak loh a vangin Churachandpur bial lamah kal in Senvon lal chu kum 1895 ah khan rawngbawlna tur a dil a, Senvon lal chuan a lo remti lova, tichuan Ukhrul lamah kal in Tangkhul leh kuki zingah hlawhtling takin rawng a bawl ta ani. A rawngbawlna atanga kristian a inpe hmasaber chu A.Porom Singh, Loi hnam ani.

Tuithaphai Presbytery:
Kum 1040 bawr vel atnag Mizoram atanga lo pem thla Lushei tawng hmangte chuan 1953 atangin Tuithaphai Presbytery hming pu in NEIGM hnuai ah an awm ve a, Feb 1, 1958 khan NEIGM chhuahsan in mahni pualin an ding a, Assam Presbyterian(tunah PCI) chu Nov 8, 1959 ah an zawm nghet ta ni.

Ramthar rawngbawlna:
Meitei zinga hian Kohhran dang dang paw`n rawngbawlna an kal pui mek a, tunah chuan Tuithaphai Presbytery rawngbawlna kan lo thlur bing bik dawn ani. Tuithaphai Presbytery in mumal taka rawngbawl na atan hma hian Kohhran Hmeichhia leh Kristian Thalai Pawl ten mahni pualin Meitei zinga rawngbawlna an lo tan a, KTP te hian L.Tombi Singh chu ruai in Kum 1962 kham meitei zinga rawngbawlna an tan a, Kum 1965 a neih Tuithaphai Presbytery Standing Committee chuan Meitei zinga rawngbawlna tan tak tak tha in a hria a, tichuan 'Ramthar Board' a din nghal a, Kum 1965 hnu lam atang chuan changtlung takin Meitei zinga rawngbawl a ni. Tun dinhmun ah chuan Tuithaphai Presbytery hian Meitei *Loi hnam leh *Rongmei(kabui) te zinga Mission Field 10 vel enkawl in rawngbawlna an kal pui mek a ni, tin Meitei(general) ho zinga hian Mizoram Synod chuan 'Manipur Mission Field' tih hming chawi in rawngbawlna a kal pui ve mek bawk ani.





#Prof. Laldena- 'mission and colonialism.
*Loi hnam: meitei scheduled caste te sawina ani.
*Rongmei: zaliangrong hnam chikhat an ni a, Kabui tih paw`n hriat an ni
*NEGM: North East India general mission.

Reference: Manipur-a chanchintha luh dan- Rev. Lallarmawia.(KTP souvenir 1958-2008)

4 comments:

Zara Ralte said...

Pu L.Keivom ziah Zoram Khawvel eng Vol ber 5 or 6 ah khan NERG Mission vel kha a ziak nual bawk a, Senvawn Khawmpui vel chung chang kha i reference ah hian hmuh ka lo beisei deuh a..Manipur a bikin tlangmi CCPur vel a mission rawngbawlna lam a ziak chiang viau mai

Awzzman said...

tun hma kha chuan manipur tlangmi abikin ccpur ah awm te kha chu NEIGM hnuai ah an awm tlangpui a. Ka pu Rev.Kunga(RIP)[ka pi pa]pawh hi senvon khua ah rawngbawl hmasa pawl chu ani. Senvawn khawpui CC chu nex issue ah rawn dah ka tum dawn nia.

Puia said...

A ngaihnawm khawp mai. Hetiang lam hi rawn ziak zauh zauh thei la, Manipur la thleng ve lo tan a tangkai hlein ka ring a, Tin, kan Zoram khawvel thlirna pawh a zauh phah ka ring. Good post.

Awzzman said...

@puia: ka lawm e....! ka rawn beng var hawk2 ang che u...lolz