Tuesday, August 19, 2008

Manipurah, Mizote khua

Hmanni chu thian pakhat hian Manipurah awm si Mizo tawng I va thiam ve ..!! min han ti pek a..!! Ka hre thiam e, a la hawi zau vak lova kan ngai thla ringawt a. Yangoon pawh zali kan chuan kha maw..!!

Manipurah hian Mizote hi engtik lai atang khan nge an awm tih chu hre thei lo mah ila,
Kum 100 la awm tling lo turah ka`n ngai ringawt, Kum 60-70 vel hi a tin zawn theih awm e. Nikum hmasa(2006) mai khan Thingkangphai Presbyterian Kohhran chuan Kum50 na a lawm a. Ka Pu khan a damlai a Manipurah an pem chhan a sawi dan chuan tui lo neih tur awm vang ni in a sawi thin, Khuangphah khua atanga pem an ni nghe nghe. Manipur ramah hian Mizote hi kan in zarpharh nasa hle a, Mizo khaw tam zawk hi Churachandpur ah awm a ni a, Mizo khua thenkhatte i lo sawi dawn teh ang.

Zezaw: Tuivai lui lam atang I rawn kal chuan Mizo khua I tlawh hmasakber tur chu Zezaw khua hi a ni a, he khua hi tunhma chuan Churachandpur Mizote leipui neihna hmun ani a, Zezaw lalpa hi Pu Aihranga a ni a, amaherawh chu tunhhnai mai khan a lalna hi hnamdang hnenah a hralh a, Mizo chhungkua awmte pawh an rau tan deuh ni in a lang.

Thingkangphai: He khuaah hian Mizo in 130-150 an awm a, Manipur Mizote khuaah chuan a lian pawl ani, famta Capt. Lalzuala Sailo pawh khan in leh lo hmun nei in hun rei tak a lo khawsa tawh ani. Thenawm lawka Kawnpui leh Nghathal khua a awm bawka, heng khua pathum Nghathal, Kawnpui leh Thingkangphai te hi NKT ti a hriat lar an ni, chhiatni/thlanlaih khawhar etc ah pawh an in pui tawn zel ani.

Khawpuibung, Saikawt leh Mualvaiphei: Heng khua pathumte hi tuithapui lui dung a awm an ni a, Saikawt khua hi khaw dungsei tak ani a, Mizoram inchai chak Saidingliana khua ani.

Lamka: Lamka hi Bazar na hmun pui a nih avangin Mizote pawh veng hrang hrang ah an awm hlawm a – Salem Veng, Chhim Veng(Hmui-a veng), Hollywood street, Vengnuam etc te hi Mizote a hlawm a an khawsakna a ni a.

Imphal: Manipur Khawpui Imphalah Mizo awmte hi hnathawhna avanga awm an ni tlangpui a, Tribal Colony, Lamphelpat, Langol Housing Complex te hi Mizote bit na hmun a ni.


Moreh: Moreh hi Imphal atangin km 100 vel a hla a ni a, Burma ram dep a awm sumdawnna hmun pawimawh tak ani.

Heng ka`n sawi tak Mizo khua ah hian YMA Branch din zel a ni a, tin Manipur Mizote zingah hian Baptist Kohhran a awm lova, Presbyterian, Catholic, UPC leh pawl chhuak kohhran(Nunna Lalchhungkua, Maicham etc) te hi Mizote lawina Kohhran a ni.


NB: Heng ka rawn sawi takte khi dik lo, sawi hmaih palh awm a in mi hriatthiamna ka ngen e, tin Manipurah Mizote luh hun khi keimah mimal ngaihdan ve mai ani e. Tin, hetah Mizo ka han ti teh hi Duhlian tawng hmang bik te an ni.


7 comments:

Puia said...

Ekhai, a ngaihnawmin min tibengvar hle mai ka nau. Lamka hi ka la thleng miah lo a, zin ka tum apiangin buaina awmlai a lo nih zel avangin ka thulh leh thin.

Ka nu te pawh rei tak an lo khawsa ve tawh a, ka pu (Shillonga Sailo) phei chu Lamka thlanmualah zalh a ni. I hmuh remchan hunah a thlanlung thla min han laksak thei la, ka lawm hle ang. Ka pu hi Khawdungsei lal a ni a, kum 1954 vela lal te lalna a tawp hnu kum 3 velah Lamka lamah an pem chho a ni awm e, a unaute erawh Shillong lamah an pem thung a, Aizawl lama chhuk pawh an awm nual.

Tin, I pu te khaw hlui i sawi Khuangphah khua hi ka pa te khua a ni ve bawk. Khuangphah khaw dintu leh lal Chawngsavunga kha ka pu pu leh a ni a. Ka pu pa Lalthantuma(Chawngsavunga fapa) chu lal te lalna a tawp thleng khan a lal a, British hovin Champhai leh a chhevela lal tha leh huaisen 10 an thlang a, chumi zingah pakhat an thlang leh a, ka pu Lalthantuma chu an thlang nalh mai a. Japan ral a lo beih vang nia hriat a ni. Ka pu hmeichhe hmingah hian chumi chawi chuan Lalthlanthangi tih an sak phah nghe nghe. Ka hriatsual loh chuan HV Lalringa pawh hi Khuangphah khawchhuak niin ka hria. A dik em?

Awzzman said...

Lamka chu nuam tawps!! hehe
ok, lamka thlanmual khi ka nel vak lova..hehe!! ka hawchhoh hunah aw, i pu Shillonga thlan chu thla ka lo la ang nge.
nang chu Pu te pa thlengin i la hria a, i ropui tawp!! HV Lalringa hi khuangphah khawchhuak a ni ve in ka hria, khuangphah centenary ah pawh khan a lang ve kha maw!(ka hre sual em nang) tin a unaute ho pawh kawnpui leh thingkangphai ah in leh lo hmun nei in an la khawsa a ni.

luliana said...

good post..a bengvarthlak khups mai.. :)

Awzzman said...

@luliana: i beng kha lo chhi kar mai rawh auh..!!

Varte said...

a ngaihnawm viau e, mahse tawngkam thenkhat correct duh ka nei mai mai a,
Yangoon pawh zali kan chuang kha maw..!!
Kan chuang ni lovin, Kan chuan kha maw tih zawk tur ni awm tak a ni.

Mizo khua thenkhatte i lo sawi dawn teh ang.

Mizo khua.. ni lovin 'Khaw' tih zawk ni se

Burma ram dep a awm sumdawngna hmun pawimawh tak ani.

Sumdawngna ni lo-in Sumdawnna a ni zawk ang.

Ka vawikhat rawn luhna-ah ka rawn sawi vak a, min lo hrethiam a niang chu, heng tawngkam hi tunlai thangtharte zingah hmang dik lo hi an tam ta em a,ka rawn sawilang ve mai mai a ni e.

Awzzman said...

@varte: a dik lo lai min rawn tih dik sak avangin ka lawm e, nia Mizo tawng hi a har em ani..ti raw? min rawn kawrek sak zel teh khai..hei a tan tir mai kan la ni a...!! zirtir kan ngai tawps.

Tharax said...

Rin ai hian i rawn thlawh tha fu thin a... KUDOS!!!!